-aA+ 

INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH

Zgodnie z Rocznym ramowym planem kontroli Inspekcji JHARS na 2010 rok w II kwartale wszystkie wojewódzkie inspektoraty JHARS przeprowadziły kontrolę planową w zakresie jakości handlowej przetworów z mięsa czerwonego.




I. CEL KONTROLI
Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej wędlin z mięsa czerwonego, takich jak: kiełbasy drobno i średnio rozdrobnione, kiełbasy białe oraz produkty blokowe w zakresie zgodności z deklaracjami producentów. Oprócz w/w asortymentu, kontrolą jakości handlowej objęto kiełbasy homogenizowane, suszone i podsuszane.

II. ZAKRES KONTROLI

Kontrolę przeprowadzono w 102 zakładach przetwórstwa mięsnego co stanowi około 9% zakładów przetwórstwa mięsnego, prowadzących działalność na terenie kraju, znajdujących się w ewidencji WIJHARS.

Kontrolą objęto:
1) w zakresie oceny organoleptycznej – 362 partie wędlin z mięsa czerwonegoo łącznej masie 59,5 t, w tym:

« 216 partii kiełbas średnio rozdrobnionych o łącznej masie 36,5 t,

« 68 partii kiełbas drobno rozdrobnionych o łącznej masie 11,2 t,

« 33 partie produktów blokowych o łącznej masie 4,7 t,

« 28 partii kiełbas białych o łącznej masie 4,8 t,

« 17 partii wędlin innego asortymentu o łącznej masie 2,3 t,

2) w zakresie oznaczania parametrów fizykochemicznych* – 356 partii wędlin z mięsa czerwonego o łącznej masie 58,2 t, w tym:

« 208 partii kiełbas średnio rozdrobnionych o łącznej masie 35,0 t,

« 68 partii kiełbas drobno rozdrobnionych o łącznej masie 11,2 t,

« 33 partie produktów blokowych o łącznej masie 4,7 t,

« 29 partii kiełbas białych o łącznej masie 4,8 t,

« 18 partii wędlin innego asortymentu o łącznej masie 2,5 t,

3) w zakresie znakowania – 386 partii wędlin z mięsa czerwonego o łącznej masie 61,4 t.

III. WYNIKI KONTROLI


1) ocena organoleptyczna

Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie cech organoleptycznych wędlin z mięsa czerwonego.



2) parametry fizykochemiczne

Nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych stwierdzono w przypadku 38 partii wędlin z mięsa czerwonego (tj. 10,6% skontrolowanych partii) o łącznej masie 5,1 t (tj. 8,8% masy skontrolowanych partii).

Nieprawidłowości dotyczyły głównie zaniżonej zawartości białka oraz zawyżonej zawartości tłuszczu, wody i skrobi w stosunku do deklaracji producenta. Zaniżona zawartość białka została uznana za zafałszowanie.

Wyniki badań pod kątem deklaracji producenta:

« zaniżona zawartość białka w 24 partiach wędlin o łącznej masie 2,9 t (zawartość białka była zaniżona do 4,3 p.p.),

« zawyżona zawartość wody w 6 partiach wędlin o łącznej masie 1,5 t (zawartość wody zawyżona była do 6,3 p.p.),

« zawyżona zawartość tłuszczu w 5 partiach wędlin o łącznej masie 0,8 t (zawartość tłuszczu była zawyżona do 3,6 p.p.),

« zawyżona zawartość skrobi w 5 partiach wędlin o łącznej masie 0,6 t (zawartość skrobi zawyżona była do 1,2 p.p.).

Wyniki badań pod kątem grup wędlin:

« 17 partii kiełbas średnio rozdrobnionych (tj. ok. 8,2% partii kiełbas średnio rozdrobnionych poddanych ocenie) - stwierdzono zaniżoną zawartość białka, zawyżoną zawartość tłuszczu i obecność skrobi nie deklarowanej na etykiecie;

« 11 partii kiełbas drobno rozdrobnionych (tj. ok. 16,2% partii kiełbas drobno rozdrobnionych poddanych ocenie) - stwierdzono zaniżoną zawartość białka, zawyżoną zawartość tłuszczu oraz obecność skrobi nie deklarowanej na etykiecie;

« 10 partii produktów blokowych (tj. 30,3% partii produktów blokowych poddanych ocenie) – stwierdzono zaniżoną zawartość białka, zawyżoną zawartość tłuszczu i skrobi;

« 2 partie kiełbasy białej (tj. ok. 6,9 kiełbas białych poddanych ocenie) - stwierdzono zawyżoną zawartość wody.

Należy podkreślić, że w 2 partiach kiełbas drobno rozdrobnionych stwierdzono jednocześnie zaniżoną zawartość białka oraz odpowiednio zawyżoną zawartość wody i tłuszczu w stosunku do deklaracji producenta.



3) znakowanie

Nieprawidłowe znakowanie stwierdzono w przypadku 181 partii wędlin z mięsa czerwonego (tj. ok. 46,8% skontrolowanych partii wędlin) o łącznej masie 29,8 t (tj. ok. 48,5% masy skontrolowanych partii wędlin).

Większość poddanych kontroli partii wędlin wykazała jednocześnie nieprawidłowości w zakresie kilku wymagań dotyczących oznakowania.

Do najczęściej stwierdzonych nieprawidłowości należało:

« brak lub nieprawidłowo podany wykaz składników, tj. brak w wykazie składników wszystkich surowców użytych do produkcji, np.: wody i soli, brak procentowej zawartości mięsa, brak w wykazie składników dozwolonych substancji dodatkowych i ich funkcji technologicznej, np. glutaminianu jednosodowego E621 - nieprawidłowości te zostały uznane za zafałszowania,

« nieprecyzyjne oznaczenie nazwy wyrobu gotowego, np. brak rodzaju procesów technologicznych stosowanych w systemie produkcji, np. parzenie lub wędzenie, brak określenia rodzaju wędliny, np. produkt blokowy,

« nieprawidłowo podany termin przydatności do spożycia,

« brak danych identyfikujących producenta.


4) deklaracje producenta

W trakcie przedmiotowej kontroli inspektorzy JHARS sprawdzili wartości deklarowane parametrów, w oparciu o które prowadzona jest produkcja, określone w normach zakładowych. Punktem odniesienia do tych wartości były wielkości parametrów określone w Polskiej Normie PN-A-82007:1996 Przetwory mięsne. Wędliny.

Wyniki przeprowadzonej kontroli dowodzą, iż rozpiętość deklarowanych parametrów przy produkcji asortymentu oferowanego do sprzedaży, pod tą samą nazwą handlową lub należącego do tej samej grupy wędlin, jest szeroka.

Dla kiełbas średnio rozdrobnionych producenci deklarują zawartość wody od 55,0% do 88,0%, podczas gdy Polska Norma dopuszcza zawartość wody na poziomie nie większym niż 73,0% dla kiełbas średnio rozdrobnionych wysokowydajnych, czyli wyrobów produkowanych z wykorzystaniem związków wiążących wodę (fosforany) często przy mniejszym udziale mięsa.

Należy zwrócić również uwagę na szeroką rozpiętość deklarowanej zawartości skrobi, tj. od 4,0% do 8,0%, w produktach blokowych. Polska Norma dopuszcza zawartość skrobi na poziomie do 4,0%, z wyjątkiem pasztetowych, należących do wędlin podrobowych, gdzie dopuszczalny poziom wynosi 6,0% oraz nie dopuszcza dodatku skrobi do wyrobów suszonych i surowych.

Pozytywnie można ocenić obniżenie, deklarowanej przez niektórych producentów, zawartości tłuszczu w kiełbasach drobno rozdrobnionych (nie więcej niż 22,0%), w kiełbasach średnio rozdrobnionych (nie więcej niż 22,0%) oraz w produktach blokowych (nie więcej niż 20,0%). Dla porównania wartość tego parametru w Polskiej Normie wynosi odpowiednio dla kiełbas drobno i średnio rozdrobnionych oraz dla produktów blokowych drobno i średnio rozdrobnionych nie więcej niż 35,0%, a dla produktów blokowych grubo rozdrobnionych nie więcej niż 25%.

IV. SANKCJE
W związku z zaistniałymi nieprawidłowościami w zakresie jakości handlowej przetworów z mięsa czerwonego, wojewódzkie inspektoraty JHARS zastosowały następujące sankcje:
1) 63 decyzje administracyjne, w tym:

« 20 decyzji nakładających kary pieniężne na łączną kwotę 19 525 złotych, tj.:

a. 9 decyzji nakładających kary pieniężne z tytułu wprowadzenia do obrotu zafałszowanego artykułu rolno-spożywczego na łączną kwotę 13 316 złotych,

b. 11 decyzji nakładających karę pieniężną z tytułu wprowadzenia do obrotu artykułu rolno-spożywczego nieodpowiadającego jakości handlowej na łączną kwotę 6 209 złotych,

« 28 decyzji nakazujących poddanie zabiegowi prawidłowego oznakowania,

« 15 decyzji w sprawie określenia stopnia pogorszenia jakości,

2) 69 zaleceń pokontrolnych,

3) 15 grzywien w drodze mandatów karnych, na łączną kwotę 2 900 złotych, w tym:

« za nie zgłoszenie prowadzenia działalności gospodarczej do właściwego miejscowo wojewódzkiego inspektora,

« za brak aktualnych cech legalizacji wag elektronicznych oraz brak badań przechowalniczych w przypadku deklaracji Polskiej Normy,

4) przekazały 4 sprawy do innych instytucji, w tym do Inspekcji Weterynaryjnej z powodu stosowania w procesie produkcyjnym niedozwolonego barwnika - czerwieni koszenilowej E124.

V. PODSUMOWANIE I WNIOSKI

Podsumowując wyniki przeprowadzonej kontroli należy zwrócić uwagę, że najwięcej nieprawidłowości w zakresie jakości handlowej wędlin dotyczyło oznakowania wyrobów gotowych, tj. 46,8% skontrolowanych partii wędlin w opakowaniach jednostkowych było nieprawidłowo oznakowanych.

Najczęściej kwestionowano nieprawidłowo podany wykaz składników użytych do produkcji, nieprecyzyjnie oznaczoną nazwę wyrobu gotowego, np. „szynka“ dla wyrobu wyprodukowanego z mięsa rozdrobnionego bez zachowania struktury tkankowej oraz brak lub nieprawidłowe dane producenta.

W zakresie analiz fizykochemicznych niezgodność z deklarowanymi normami stwierdzono w przypadku 10,6% ogółu skontrolowanych partii wędlin. Nieprawidłowości dotyczyły zaniżonej zawartości białka oraz zawyżonej zawartości wody, tłuszczu i skrobi. Analizując wynik badań laboratoryjnych pod kątem rodzaju wyrobu najczęściej kwestionowano wyroby blokowe, tj. 30,3% partii produktów blokowych poddanych ocenie.

W zakresie oceny organoleptycznej wszystkie partie spełniały deklarację producenta. Porównując wyniki kontroli, obejmujących podobny asortyment, tj. kiełbasy drobno rozdrobnione, kiełbasy homogenizowane oraz kiełbasy średnio rozdrobnione, przeprowadzonych w II kwartale b. r. oraz w II kwartale 2009 r., można zaobserwować obecnie większy udział partii wędlin nieprawidłowo oznakowanych o ok. 12,4 p.p.

Również wyniki analiz laboratoryjnych wykazały w bieżącym roku wzrost liczby partii z nieprawidłowościami w zakresie parametrów fizykochemicznych o ok. 3,6 p.p. (w II kwartale 2009 r. procentowy udział partii z nieprawidłowościami wynosił ok. 7,0%).

Liczba partii wędlin ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w zakresie cech organoleptycznych w porównaniu z II kwartałem 2009 r. (odsetek partii z nieprawidłowościami wynosił 0,6 p.p.), utrzymuje się na stałym, niewielkim poziomie.
* kontrola w zakresie parametrów fizykochemicznych obejmowała oznaczenie zawartości: białka, wody, tłuszczu, soli i skrobi.